Swastyka była niezwykle popularnym symbolem, znakiem pomyślności i powodzenia na Podhalu oraz częściowo w Małopolsce. Określana była mianem Krzyżyk Niespodziany. Miała chronić podróżnych, wędrujących po górach, chronić domostwa oraz sprzyjać osobie, która ją nosiła. Wykorzystywana była w zdobnictwie, m. in. spotykamy ją na barierce w schronisku w Murowańcu, czy na Kamieniu Karłowicza. Ozdoby w kształcie swastyki odnajdziemy również na drewnianych skrzyniach z Podhala m. in na skrzyni w schronisku na Hali Kondratowej.
Herb rodu Borejko
Muzeum Tatrzańskie
Swarzyca w wojsku polskim
Prawdziwą dumą każdego żołnierza pułku było posiadanie odznaki pułkowej, która była wręczana na mocy rozkazu dowódcy pułku za szczególne zasługi w służbie.
Klamra Wojska Polskiego ze Swarzycami w rogach.
Góralskie krzyże podczas defilady 2 Pułku Strzelców Podhalańskich – Sanok 1936r.
Odznaka 4 Pułku Piechoty Legionów.
Odznaka 4 Pułku Strzelców Podhalańskich.
Korpusówka Strzelców Podhalańskich.
Odznaka 2 Pułku Strzelców Podhalańskich
Odznaka 6 Pułku Strzelców Podhalańskich
Odznaka 4 Pułku Piechoty.
Odznaka Ligi Obrony Powietrznej
Swarzyca w harcerstwie polskim
Pamiątkowa odznaka 4 Pułku Piechoty.
Metalowe emblematy podhalańskie i huculskie.
Swarzyca w lotnictwie polskim
Patki oficera formacji podhalańskiej i haftowane emblematy podhalańskie.
Dyplom Odznaki Pamiątkowej 3 Pułku Strzelców Podhalańskich.
Ekslibrisy bibliotek Pułków Strzelców Podhalańskich.
Legitymacja oficerska z 1921 roku. Skan udostępniony dzięki uprzejmości pana Witolda Salmonowicza.
Trupia główka pojawiła się w Wojsku Polskim już w Powstaniu Wielkopolskim. Pierwszym polskim oddziałem, noszącym czaszkę był Poznański Ochotniczy Batalion Śmierci pod dowództwem Feliksa Józefowicza. Oddział ten prowadził zadania szturmowe podczas Powstania Wielkopolskiego. Podobnie podczas wojny polsko-bolszewickiej symbol ten nosił Dywizjon Jazdy Ochotniczej (Huzarzy Śmierci). [więcej: http://forum.dobroni.pl/f,sluzba-pod-trupia-czaszka,14242,0.html]
Ilustracja z jednodniówki „Przysposobienie wojskowe 1918-1928” wydanej z okazji dziesięciolecia niepodległości Polski.
Swastyka w Polsce nazywana była też „Krzyżem Niespodzianym”. W kulturze polskich górali był to symbol ochrony, który miał przepłaszać złe z domu. M.in. słynny taternik Karłowicz malował ją na szlakach górskich, którymi się poruszał, aby uchronić siebie i innych przed wypadkami.
Miały go w herbach:
– 4 pułk piechoty
– 1 pułk strzelców podhalańskich
– 2 pułk strzelców podhalańskich
– 3 pułk strzelców podhalańskich
– 4 pułk strzelców podhalańskich
– 5 pułk strzelców podhalańskich
– 6 pułk strzelców podhalańskich
– 4 pułk piechoty legionów
– LOPP od 1928 roku
– 4 pułk strzelców
– 21 górski pułk artylerii polowej
– 1 pułk artylerii motorowej
– 5 batalion strzelców podhalańskich
– Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny
Parada Strzelców Podhalańskich
Nie należy jednak zapominać, że symbole się zmieniają i już na amen krzyż ten przypisany został nazistom. Podobnie jak czaszka dywizji SS Totenkopf, prawie identyczna z tą używaną przez Obrońców Lwowa (obie czerpały od odznaki kawalerii carskiej). Dlatego dla mnie z jednej strony dobrze pamiętać tradycję znaku, a z drugiej, przynajmniej w Europie, należy zaprzestać się do niego odwoływać, bo zmienił on swoją symbolikę i na zawsze został utracony.
– posadzka w Kościele Salezjanów pw. św. Józefa, Przemyśl
– 8 lutego 1909 Mieczysław Karłowicz zginął w Tatrach przysypany lawiną na wschodnich zboczach Małego Kościelca, w trakcie wycieczki narciarsko-fotograficznej. W miejscu tym stoi obecnie kamień – pomnik zwany Kamieniem Karłowicza z napisem: Non omnis moriar (nie wszystek umrę). Umieszczona na nim swastyka to popularny na Podhalu krzyżyk niespodziany.
Frapujące detale zdobiące nagrobek Anieli z Makowieckich Porczyńskiej, Stare Powązki, okolice kwatery 220
Dwa zdjęcia z Poznania: boczna ściana Teatru Wielkiego oraz fragment bramy prowadzącej na podwórze na ulicy Fredry
Złotowo 53, Elbląg, Swarzyca żuławska
Zdjęcia: http://marecky.bikestats.pl/c,12241,WYCIECZKI-50-150,7.html
Swarzyca na murze kolegiaty w Kruszwicy
W Katedrze na Wawelu
Tatrzański Murowaniec – zdjęcie historycznej ozdoby zachowanej na balustradzie tegoż budynku.
Centrum Nauki Kopernik
Krakowska kamienica
Denary Mieszka I
Jeszcze kilka innych przypadków
Takie swarzyce można spotkać w górach np. w Beskidzie Śląskim.
Babcia nazistka? A może jej ojciec walczył mają order z swastyką na piersi, ale przeciwko niemieckim zbrodniarzom?
Swastyki.pl przypominają, że w Polsce używanie znaku swastyki nie jest prawnie zabronione, ponieważ jest to symbol religijny np. w buddyzmie, hinduizmie, rodzimej wierze słowiańskiej oraz w filozofiach m.in. Falun Gong. Zabronione jest propagowanie symboli nazistowskich, na podstawie ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeksu Karnego (Dziennik Ustaw 1997 nr 88 poz. 553) w art. 256 i 257 mówi: Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2002 r.: Propagowanie, w rozumieniu art. 256 i 257 k.k., oznacza każde zachowanie polegające na publicznym prezentowaniu, w zamiarze przekonania do niego, faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa.
„na Podhalu oraz częściowo w Małopolsce”. To Podhale nie leży już w Małopolsce?
Autorowi chodziło pewnie o to że, są to dwa różne regiony jak Zagłębie Dąbrowskie i Górny Śląsk, Beskid Śląski a Górny Śląsk.
Wyróżnia to część wyżynną od części górskiej.
Świetny artykuł, szkoda, że tak mało o tym się pisze ponieważ uważam, że nie powinniśmy uznawać tego symbolu za stracony jak napisano w artykule. Jest on ściśle związany z naszą kulturą i powinniśmy o niego walczyć. Nasza rodzima kultura dość już się wycierpiała i dość już straciliśmy więc nie powinniśmy pozwalać na kolejne straty, nawet najmniejsze.
Artykuł jest wciąż ewolucyjny, więc staramy się uzupełniać go o kolejne znaleziska z ziem polskich.
Świetny artykuł 😉
[…] Źródło oryginalnego artykułu […]
https://zapomnianalechia.wordpress.com/
Świetnie udokumentowana historia swastyki i swarzycy na ziemiach południowej Polski Powinna jak najszybciej powrócić do łask aby zakończyć okres niebytu Państwa (PRL III RP)
Oby nie była to czasami IV RP kk.
Kolejny ciekawy artykuł o swastykach:
http://herbowi.pl/swastyka-w-polsce/
[…] Foto 9: Denar Mieszka I – źródło: https://slowianowierstwo.wordpress.com/ … -w-polsce/ […]
[…] Foto 9: Denar Mieszka I – źródło:https://slowianowierstwo.wordpress.com/2014/10/02/swastyki-legalnie-w-polsce/ […]
[…] Symbol swastyki był naprawdę powszechny. Jak pisałem w tym poście swastyka występowała już na denarach Mieszka I. Jeśli macie ochotę poczytać o swastyce legalnie używanej w naszym kraju to odsyłam na portal Słowianowierstwo. […]